Kto kieruje stażystę na badania wstępne Urząd Pracy czy zakład pracy

W przypadku osób odbywających staż w ramach skierowania z Urzędu Pracy, kwestia przeprowadzenia badań lekarskich przed rozpoczęciem stażu, a tym samym odpowiedzialność za ich zorganizowanie, leży po stronie właściwego urzędu pracy, choć istnieje pewna dowolność w przepisach. Podstawowe regulacje w tej kwestii wynikają z przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej dotyczącego warunków odbywania stażu przez bezrobotnych.

Kwestie prawne dotyczące badań lekarskich dla stażystów

Podstawa prawna – Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 sierpnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych (Dz.U. z 2009 r. poz. 1206) – dalej r.w.o.s.b.. Zgodnie z § 4 r.w.o.s.b.:

• „Starosta przed skierowaniem bezrobotnego do odbycia stażu może skierować go na badania lekarskie lub psychologiczne w celu:

  • stwierdzenia zdolności bezrobotnego do wykonywania pracy, uczestnictwa w szkoleniu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych, odbywania stażu, wykonywania prac społecznie użytecznych,

  • określenia szczególnych predyspozycji psychofizycznych wymaganych do wykonywania zawodu.”

Powyższy przepis określa możliwość skierowania na badania przez starostę, co w praktyce oznacza, że to właściwy Urząd Pracy podejmuje decyzję o skierowaniu bezrobotnego na badania lekarskie przed podjęciem stażu. Zazwyczaj do księgowa przygotowuje skierowanie na badania lekarskie w porozumieniu ze specjalistą BHP

Koszty badań – Art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 1234) – dalej u.p.z. wskazuje, że:

• „Koszty badań lekarskich lub psychologicznych, przeprowadzanych na wniosek powiatowego urzędu pracy, są finansowane z Funduszu Pracy (państwowego funduszu celowego).”

Oznacza to, że w przypadku, gdy Urząd Pracy skieruje bezrobotnego na badania profilaktyczne, koszty tych badań pokrywane są z Funduszu Pracy.

Praktyka i obowiązki organizatora stażu

W praktyce, w większości powiatowych urzędów pracy, to właśnie Urząd Pracy kieruje bezrobotnych na badania profilaktyczne, przed rozpoczęciem stażu. Urząd Pracy ponosi również związane z tym koszty. Niemniej jednak, przepisy pozostawiają pewną dowolność, formułując jedynie, że starosta „może skierować” bezrobotnego na badania, a nie że jest do tego zobowiązany.

Obowiązki organizatora stażu – Zgodnie z § 6 ust. 4 r.w.o.s.b.:

• „Do obowiązków organizatora stażu należy zapewnienie bezrobotnemu profilaktycznej ochrony zdrowia w zakresie przewidzianym dla pracowników, a więc zgodnej z art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 1465).”

Oznacza to, że jeżeli Urząd Pracy odmówi wydania skierowania na badania lekarskie, obowiązek ten może przejść na organizatora stażu, czyli na pracodawcę przyjmującego bezrobotnego na staż.

Art. 229 Kodeksu pracy – badania profilaktyczne

Zgodnie z art. 229 Kodeksu pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 1465):

• Pracodawca jest zobowiązany do skierowania pracownika na badania wstępne, okresowe i kontrolne, na swój koszt.

• Badania wstępne są wymagane dla nowo zatrudnionych pracowników, pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy oraz innych pracowników przenoszonych na stanowiska, na których występują czynniki szkodliwe lub uciążliwe dla zdrowia.

Kto kieruje stażystę na badania wstępne Urząd Pracy czy zakład pracy - choć przepis ten odnosi się bezpośrednio do pracowników, a nie do stażystów, art. 6 ust. 4 r.w.o.s.b. nakłada na organizatora stażu obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków profilaktycznych, co może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia badań wstępnych w sytuacji, gdy Urząd Pracy nie zrealizuje tego obowiązku. Program do księgowości on-line lub każdy inny z obsługą kadr, posiada wbudowane podstawowe wzorce skierowania na badania lekarskie.

Przykład zastosowania przepisów

Załóżmy, że Urząd Pracy skierował bezrobotnego na staż w firmie od 1 lutego 2024 r. Przed rozpoczęciem stażu, Urząd Pracy decyduje o skierowaniu bezrobotnego na badania lekarskie, aby sprawdzić zdolność do odbycia stażu na danym stanowisku. Koszt tych badań pokrywany jest z Funduszu Pracy. Jeżeli jednak Urząd Pracy nie wyda skierowania na badania, organizator stażu (pracodawca) powinien zorganizować badania na własny koszt, zgodnie z art. 229 Kodeksu pracy i obowiązkami przewidzianymi dla organizatora stażu.

Kto kieruje stażystę na badania wstępne Urząd Pracy czy zakład pracy - podsumowanie

W sytuacji, gdy bezrobotny kierowany jest na staż przez Urząd Pracy, to Urząd Pracy powinien wydać skierowanie na badania wstępne, a ich koszty pokrywane są z Funduszu Pracy. Jednak ze względu na możliwość odmowy skierowania na badania przez Urząd Pracy, ciężar ten może spocząć na pracodawcy, który przyjmuje bezrobotnego na staż. W takim przypadku pracodawca musi zapewnić bezrobotnemu profilaktyczną opiekę zdrowotną na warunkach określonych w Kodeksie pracy.