Księgowanie środków z lokaty typu overnight i różnice kursowe
W opisanej sytuacji spółka posiada rachunek bankowy w walucie obcej (euro) i regularnie wysyła środki na lokatę typu overnight, która wraca wraz z odsetkami na to samo konto w następnym dniu. Spółka księguje wyjście środków z rachunku bankowego po kursie średnim ważonym, a ich powrót z lokaty po kursie Narodowego Banku Polskiego (NBP). Warto przeanalizować poprawność tego postępowania, a także kwestie dotyczące ewentualnych różnic kursowych i ich wpływu na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT).
Przekazanie środków na lokatę overnight a wycena po kursie historycznym
Lokata typu overnight to krótkoterminowa forma depozytu, która polega na tym, że środki są przekazywane na lokatę na koniec dnia roboczego i wracają na rachunek główny wraz z odsetkami następnego dnia. W przypadku takich operacji kluczowe jest, że nie dochodzi do rzeczywistej sprzedaży waluty ani do zapłaty zobowiązań, co oznacza, że powinno się stosować kurs historyczny do wyceny tych operacji.
Wycena po kursie historycznym polega na tym, że wartość środków przekazanych na lokatę i ich powrót powinna być wyceniona po tym samym kursie, po którym środki pierwotnie wpłynęły na rachunek bankowy. Oznacza to, że zarówno przekazanie środków na lokatę, jak i ich powrót nie generują różnic kursowych, ponieważ te operacje nie zmieniają rzeczywistej wartości posiadanych środków w walucie obcej. Przedsiębiorcy rozliczenia różnic kursowych zazwyczaj zlecają do biura rachunkowego.
Różnice kursowe a przepisy prawa
Zgodnie z przepisami art. 15a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p.), różnice kursowe mogą wpływać na przychody lub koszty uzyskania przychodów, ale tylko w określonych przypadkach:
Art. 15a ust. 1 u.p.d.o.p.:
Różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe, jeżeli są związane z realizacją zobowiązań i należności.
W przypadku przekazania środków na lokatę overnight i ich powrotu na rachunek walutowy, nie dochodzi do realizacji zobowiązań ani należności, ponieważ środki nadal należą do podatnika i nie są przekazywane do innego podmiotu. Środki te jedynie zmieniają formę (są deponowane na lokatę na krótki czas), ale ich wartość walutowa pozostaje taka sama. Dlatego różnice kursowe związane z tą operacją nie powstają.
Otrzymane odsetki a przeliczenie na PLN
Księgowanie środków z lokaty typu overnight i różnice kursowe - zgodnie z przepisami art. 12 ust. 2 u.p.d.o.p., przychody wyrażone w walutach obcych, w tym odsetki, przelicza się na złote według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski (NBP) z dnia poprzedzającego dzień uzyskania przychodu:
Art. 12 ust. 2 u.p.d.o.p.:
Przychody wyrażone w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.
Oznacza to, że odsetki naliczone od lokaty overnight w euro powinny być przeliczone na złote po kursie NBP z dnia poprzedzającego dzień ich dopisania do rachunku walutowego spółki. Dopiero odsetki stają się przychodem podatkowym w momencie ich otrzymania, tj. gdy zostaną postawione do dyspozycji podatnika na rachunku.
Księgowanie środków z lokaty typu overnight i różnice kursowe - podsumowanie
Przedstawione przez spółkę postępowanie, polegające na księgowaniu wyjścia środków z rachunku walutowego na lokatę i ich powrotu po różnych kursach (średni ważony oraz kurs NBP), jest nieprawidłowe. W przypadku lokaty overnight należy stosować kurs historyczny, tj. ten sam kurs, który obowiązywał przy pierwotnym wpływie środków na rachunek bankowy.
Zastosowanie kursu historycznego jest uzasadnione, ponieważ przekazanie środków na lokatę i ich powrót nie stanowi sprzedaży waluty ani realizacji zobowiązań, a zatem nie generuje różnic kursowych. Spółka powinna księgować zarówno wyjście środków na lokatę, jak i ich powrót po tym samym kursie.
Różnice kursowe mogą powstać jedynie w momencie realnego przepływu środków w walucie obcej, np. gdy spółka dokonuje zapłaty zobowiązań w walucie obcej lub sprzedaje walutę. Natomiast odsetki od lokaty, jako przychód, powinny być przeliczone na złote po kursie średnim NBP z dnia poprzedzającego dzień ich otrzymania i wtedy uwzględniane w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.
Podsumowując, spółka powinna stosować kurs historyczny przy wycenie środków przesuwanych na lokatę typu overnight i przeliczanie odsetek zgodnie z kursem NBP w dniu poprzedzającym ich wpływ. Wówczas nie powstają różnice kursowe w związku z samym transferem środków na lokatę i z powrotem, natomiast odsetki są przychodem podatkowym przeliczanym zgodnie z obowiązującymi przepisami.
